ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΒΑΖΕΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΡΙΓΑΝΗ ΣΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ΣΟΥ

Ο ταπεινός αυτός θάμνος που προσπερνάμε στις βόλτες μας στην εξοχή αποκαλύπτει τη φαρμακευτική του αξία κυρίως ως εξαιρετικό φυσικό αντιβακτηριακό. Γι’ αυτό μην τσιγκουνεύεστε τη ρίγανη.

Η ρίγανη δεν έχει τίποτα το εξωτικό, δεν συνοδεύει εξεζητημένα πιάτα και φωλιάζει τέλεια στην χωριάτικη σαλάτα. Ψήνεται μαζί με κρεατικά αναδίνοντας τις μυρωδιές της ελληνικής φύσης, σώζει από τη μονοτονία τις συνηθισμένες βινεγκρέτ και βουτάει σε καυτό νερό ως παραδοσιακό «ματζούνι» για τις εντερικές διαταραχές.

Πέρασα πολλά καλοκαίρια της παιδικής ηλικίας τρίβοντας με τη γιαγιά μου ρίγανη τα καλοκαίρια στην Ικαρία. Αφηρημένη όπως ήταν και μεγαλωμένη στο αστικό περιβάλλον της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, η γιαγιά Ελένη προσπαθούσε αλλά δεν τα κατάφερνε πάντα να συλλέξει σωστά τα φύλλα ρίγανης, με αποτέλεσμα να τρώμε ενίοτε στις σαλάτες μας και ματζουράνα και θρούμπι και θυμάρι. Οι επιστημονικές μελέτες βάζουν άριστα στα περισσότερα μυρωδικά και βοτάνια της μεσογειακής γης, ιδίως σε εκείνα που περιέχουν θυμόλη. Η ρίγανη, το θρούμπι, η ματζουράνα και το θυμάρι παίρνουν δέκα με τόνο εξαιτίας της περιεκτικότητάς τους σε θυμόλη, μιας ένωσης με ισχυρή αντιβακτηριακή δράση.

Ρίγανη, η αντιβακτηριακή

Όχι μόνο η θυμόλη αλλά και η καρβακρόλη είναι φαινόλες με εξαιρετική αντιμικροβιακή δράση που περιέχονται στο αιθέριο έλαιο της ελληνικής ρίγανης. Η καρβακρόλη δίνει το χαρακτηριστικό άρωμα της ρίγανης και η θυμόλη φαίνεται να έχει τους αρωματικούς τόνους του θυμαριού. Σε ορισμένα όμως είδη ρίγανης, όπως σε αυτά της Κεντρικής Ελλάδας, το ποσοστό συγκέντρωσης θυμόλης φτάνει το 90%. Γι’ αυτό μην αναρωτιέστε γιατί ο Άκης Πετρετζίκης αντικαθιστά πολλές φορές τη ρίγανη με θυμάρι στις συνταγές του. Είναι ξαδέλφια που συναγωνίζονται σε άρωμα και γεύση, ενώ σκοτώνουν εξίσου βακτήρια και μύκητες.

iStock

Σύμφωνα με έρευνες, η θυμόλη έχει αποδεδειγμένη αντιβακτηριδιακή δράση απέναντι στα Staphylococcus aureus, Escherichia coli και Pseudomonas aeruginosa. Σε μια περίοδο που οι κυστίτιδες δεν με άφηναν σε ησυχία και η αιτία ήταν το E.coli, φίλη φαρμακοποιός με εξαιρετικές γνώσεις βοτανολογίας μου σύστησε πέρα από τον χυμό κράνμπερι να πίνω τσάι ρίγανης και θυμαριού.

Για τη θυμόλη λέγονται και γράφονται πολλά ακόμη, δίνοντάς της επιθετικούς προσδιορισμούς όπως: αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδης, αντικαρκινική και επουλωτική.

Έβαζε ο Ιπποκράτης ρίγανη στο φαγητό του;

Ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποιούσε ευρέως ως αντισηπτικό, ενώ παραδοσιακά στη χώρα μας οι «πρακτικοί» γιατροί της απέδιδαν αντιφλεγμονώδεις και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Και στις μέρες μας η ρίγανη χρησιμοποιείται για την αντιδιαρροϊκή της χρήση –πάντα σε μορφή αφεψήματος– προκειμένου τα φύλλα να μην ερεθίσουν περισσότερο το βεβαρημένο γαστρεντερικό σύστημα. Ελληνική μελέτη αναφέρει ότι η θυμόλη και η καρβακρόλη συμβάλλουν στην ικανότητα της ρίγανης να εκκαθαρίζει τις ελεύθερες ρίζες DPPH εξηγώντας έτσι την αντιοξειδωτική της δράση.

pexels

Επιπλέον, πολωνική έρευνα που έγινε μερικά χρόνια πριν καταδεικνύει ότι η ρίγανη είναι πλούσια σε β-καροτίνη, σίδηρο και φυτικές ίνες, οι οποίες μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα, ενώ στο επιστημονικό περιοδικό PLoS ONE δημοσιεύτηκε μελέτη που έδειξε ότι στενή συγγενής της ρίγανης, η ματζουράνα (Origanum majorana), δρα επιβραδυντικά στον καρκίνο του μαστού.

Να βάλω το βρώσιμο ριγανέλαιο στη ζωή μου;

Αν σου δώσει το ΟΚ ο γιατρός σου, γιατί όχι; Το βρώσιμο ριγανέλαιο είναι στην πραγματικότητα ελαιόλαδο με μερικές σταγόνες αιθέριου ελαίου ρίγανης. Χρησιμοποιείται με φειδώ στη μαγειρική και νοστιμεύει σαλάτες, σάλτσες και άλλα φαγητά. Αυτό με την προϋπόθεση ότι η λέξη «βρώσιμο» αναγράφεται στη συσκευασία, γιατί κυκλοφορεί ευρέως ριγανέλαιο που προορίζεται αυστηρά για εξωτερική χρήση. (Στις ενδείξεις του αναφέρεται η εφαρμογή του για ακμή και μυκητιάσεις).

Ο κίνδυνος από την κατανάλωση ρίγανης αφορά στις αλλεργικές αντιδράσεις, που δεν είναι σπάνιες. Αν έχετε πάντως αλλεργία στη ρίγανη, θα το γνωρίζετε ήδη: η χωριάτικη θα σας κάθεται στον λαιμό κυριολεκτικά.

Freepik

Vinaigrette με ρίγανη και σκόρδο made in Harvard

Δεν βγάζει μόνο πολιτικούς το διάσημο αυτό αμερικανικό πανεπιστήμιο, αλλά και νόστιμες συνταγές όπως αυτή που αναρτάται στην ιστοσελίδα του ιδρύματος.

Συστατικά για ένα βάζο ίσο με ποσότητα 1 και 3/4 του φλυτζανιού

• 3 κουταλιές της σούπας αποξηραμένη ρίγανη
• 2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένο
• 1½ φλιτζάνι έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
• ½ φλιτζάνι ξύδι από κόκκινο κρασί
• αλάτι
• φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Εκτέλεση

Τρίψτε τη ρίγανη με τα χέρια σας για να απελευθερώσει τα αρώματά της ή ζεστάνετέ τη για ένα-δύο λεπτά σε ένα αντικολλητικό τηγάνι, χωρίς λάδι και σε χαμηλή θερμοκρασία. Αναμείξτε τα υλικά και απολαύστε τη στη σαλάτα.

Μπορείτε να κάνετε μεγαλύτερη ποσότητα και να τη φυλάξετε για 2-3 μέρες στο ψυγείο, αρκεί να την αφήσετε σε θερμοκρασία δωματίου λίγη ώρα πριν τη χρησιμοποιήσετε.