ΠΟΙΟΣ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΟΤΙ ΤΟ ΦΙΛΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΩΣΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟ;

Το κοινωνικό φιλί είναι μια διαδεδομένη πρακτική σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Υπό το πρίσμα της πανδημίας που περάσαμε –και επέβαλε για πολύ καιρό να τηρούμε αποστάσεις– ας δούμε πώς καθιερώθηκε μια συνήθεια που επανέρχεται σταδιακά στην κανονικότητά μας.

Στην προ πανδημίας εποχή, όταν γνωρίζαμε κάποιον άνθρωπο κάναμε χειραψία ενώ στους ήδη γνωστούς δίναμε τουλάχιστον ένα φιλί στο μάγουλο. Στο τσακίρ κέφι, κάναμε και μια αγκαλιά. Μετά το 2021 –για τους λόγους που καταλαβαίνουμε όλοι– κρατάμε τις αποστάσεις μας. Τελευταία έχει επιστρέψει η χειραψία και κάποιοι τολμηροί έχουν επαναφέρει και το φιλί.

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ ποιος σκέφτηκε πως το φιλί ήταν πολύ καλή ιδέα για χαιρετισμός; Πολλοί έχουμε ενδεχομένως την απορία, αλλά ο διπλωμάτης Andy Scott ήταν αυτός που μπήκε στη διαδικασία να διερευνήσει γιατί κάποιοι λαοί έχουν ως συνήθεια να φιλούν όποιον γνωρίζουν στο μάγουλο μια φορά, άλλοι φιλούν σταυρωτά (μια φορά σε κάθε μάγουλο) και κάποιοι δίνουν τρία φιλιά.

Στο βιβλίο με τίτλο «One Kiss or Two: In Search of the Perfect Greeting», ο Scott εξηγεί πώς ξεκίνησαν όλα. Βάσει της έρευνας του, στην Επιστολή προς Ρωμαίους, ο Απόστολος Παύλος έδωσε εντολή στους οπαδούς του «να χαιρετήσουν ο ένας τον άλλον με ένα άγιο φιλί». Στο στόμα. Στην εξέλιξη της ιστορίας, αυτό έγινε «κοινός χαιρετισμός μεταξύ των πρώτων Χριστιανών και κεντρικό στοιχείο στην τελετή των Καθολικών».

Το φιλί ανά  τους αιώνες

Τα χρόνια πέρασαν και «είναι πιθανό ο βιβλικός χαιρετισμός να εξελίχθηκε σε φιλί στο μάγουλο. Κάτι που μπορεί να εξηγήσει τον λόγο που ο χαιρετισμός με φιλί είναι δημοφιλής σε πολλές χώρες με μεγάλο καθολικό πληθυσμό. Η πρακτική είναι επίσης κοινή σε μέρη της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, ενώ είναι πανταχού παρούσα στη Λατινική Αμερική και την ηπειρωτική Ευρώπη».

Ο Πάπας Φραγκίσκος ασπάζεται τον Πατριάρχη Κύριλλο στην Κούβα, Φεβρουάριος 2016. © Gregorio Borgia/ AP Photo

Τα στοιχεία του Scott έδειξαν ακόμη ότι το φιλί ήταν και στο επίκεντρο εθίμου των αγροτών που υιοθετήθηκε από τις ελίτ, όταν οι κατώτερες τάξεις άρχισαν να μεταναστεύουν στις πόλεις – αυτό υποδήλωνε το γεγονός ότι οι ταξιδιώτες ήταν πιο πιθανό να συναντήσουν χαιρετισμούς που συνοδεύονταν με φιλί σε αγροτικές πόλεις και χωριά, από ό,τι από τους ομολόγους τους στις μητροπόλεις».

Τελικά, πόσα φιλιά περιλαμβάνει ο σωστός χαιρετισμός;

Τη σήμερον ημέρα, ο «σωστός» αριθμός των φιλιών που δίνονται στις γνωριμίες διαφέρει ανάλογα με τη συνήθεια που έχει αναπτυχθεί σε κάθε χώρα.

• Στην Κολομβία, την Αργεντινή, τη Χιλή, το Περού και τις Φιλιππίνες αρκεί ένα φιλί στο μάγουλο.
• Στην Ελλάδα έχουμε τα δύο, όσα έχουν και στην Ισπανία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία, τη Βοσνία, τη Βραζιλία και ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής (εκτός και αν πρόκειται για αντίθετα φύλα).
• Τρία –εις το όνομα του Πατρός, του Ιού και του Αγίου Πνεύματος– δίνουν στο Βέλγιο, τη Σλοβενία, τη Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, την Ολλανδία, την Ελβετία, την Αίγυπτο και τη Ρωσία, όπου τα συνδυάζουν και με μια αγκαλιά.

Η Γαλλία είναι μια κατηγορία μόνη της, όπως φάνηκε από έρευνα που έγινε το 2014, με δείγμα περισσότερους από 100.000 πολίτες. Ο κανόνας στο Παρίσι είναι τα δυο φιλιά, στην Προβηγκία τα τρία και στην κοιλάδα του Λίγηρα τα τέσσερα. Αυτό είναι και το ρεκόρ.

Εάν δεν μπορούμε να τα θυμόμαστε όλα αυτά, o Scott προτείνει μέσω του Condé Nast Traveler να το πάμε με δυο, οπότε πιάνουμε τον μέσο όρο.

Πρόσεχε τι κάνει το υπόλοιπο σώμα σου

Πέραν του αριθμού, διαφοροποίηση έχει καταγραφεί επίσης στο είδος του φιλιού (απλό άγγιγμα ή ακούγεται και σμουτς) και την επιλογή μάγουλου (στην Ιταλία ξεκινούν από το αριστερό). Ορισμένοι πολιτισμοί ακουμπούν πραγματικά τα χείλη στο μάγουλο. Άλλοι το κάνουν πιο αέρινα, ενώ βάζουν στη μέση και την εναπόθεση σάλιου. Που μπορεί να εξαπλώσει μικρόβια.

iStock

Οι παρατηρητές σημειώνουν και τι κάνει το υπόλοιπο σώμα όταν χαιρετιόμαστε με ένα φιλί. Δηλαδή, εάν στεκόμαστε σε απόσταση με τα χέρια στα πλάγια (που σημαίνει ότι είμαστε τυπικοί, έως και εχθρικοί), εάν κάνουμε και μια αγκαλιά (είμαστε φιλικοί) ή αν βάζουμε τα χέρια μας απαλά στους ώμους του άλλου (δεν γνωριζόμαστε ιδιαίτερα).

Η οδηγία είναι να κάνουμε ό,τι κάνει και ο άνθρωπος που έχουμε απέναντι μας, καθώς αποδεχόμαστε με ευγένεια το χαιρετισμό.

Πότε έκανε ντεμπούτο το σεξουαλικό φιλί

Παλαιότερες μελέτες ενημέρωναν ότι το σεξουαλικό –ή ρομαντικό– φιλί εμφανίστηκε πριν 3.500 χρόνια στη σημερινή Ινδία. Στα στοιχεία που επικαλούνταν ερευνητές ήταν και η παρουσία του στο Κάμα Σούτρα. Νέα ανασκόπηση διαφωνεί. Αντιτείνει πως αναφέρεται σε πήλινες πλάκες από τη Μεσοποταμία, που προηγούνται των ινδικών κειμένων κατά περίπου χίλια χρόνια. Ένα γλυπτό από ασβεστίτη που εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο και ονομάζεται Ain Sakhri Lovers, βρέθηκε σε σπηλιές κοντά στη Βηθλεέμ, υπολογίζεται ότι είναι περίπου 11.000 ετών.

Το αγαλματίδιο Ain Sakhri Lovers.

Οι Δανοί ερευνητές Troels Pank Arboll και Sophie Lund Rasmussen τόνισαν στη δημοσίευση τους ότι «η συμπεριφορά δεν εμφανίστηκε απότομα ή σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, αλλά φαίνεται να εφαρμόστηκε σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς. Η πράξη του φιλιού μπορεί να έπαιξε δευτερεύοντα και ακούσιο ρόλο σε όλη την ιστορία, επιτρέποντας σε μικροοργανισμούς που προκαλούν ασθένειες να εξαπλωθούν από το ένα στόμα στο άλλο. Εντούτοις, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ξαφνικό βιολογικό έναυσμα που οδήγησε τις κοινωνίες να κατακλύζονται από παθογόνους οργανισμούς».

Η εργασία τους άρχισε το καλοκαίρι του 2022, σε συζήτηση για το αρχαίο DNA και τον έρπητα Simplex virus 1. Οι ερευνητές υποστήριξαν και ότι μπορεί να υπήρχαν πρακτικοί λόγοι που «επινοήθηκε» το σεξουαλικό φιλί: στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να χρησίμευε ως ευκαιρία αξιολόγησης του δυνητικού συντρόφου που μπορούσε να έχει κακή αναπνοή – άρα χαλασμένα δόντια.