ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ

Αν μπορούσε κανείς να μπει στη θέση ενός ασθενούς με καρκίνο, θα καταλάβαινε πόσο σημαντική είναι η δυνατότητα νοσηλείας κατ' οίκον. Μια συζήτηση με τον Δημήτρη Παπαγεωργίου, Πρόεδρο στον Τομέα Νοσηλευτικής Ογκολογίας του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος, μας βοηθάει να κατανοήσουμε πλήρως αυτό το πολύπλευρο ζήτημα.

«Όταν αρρωσταίνεις με μια γρίπη, τι σκέφτεσαι; Να πάρω αντιβίωση στο σπίτι για να μην χρειαστεί να πάω στο νοσοκομείο, να μην χρειαστεί να νοσηλευτώ και να μπω κι εγώ σε ένα δωμάτιο μαζί με άλλους ασθενείς».

Αυτό ήταν ένα από τα παραδείγματα που χρησιμοποίησε ο κ. Δημήτρης Παπαγεωργίου, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Πρόεδρος στον Τομέα Νοσηλευτικής Ογκολογίας του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΣΝΕ), για να μας εξηγήσει πόσο σημαντική είναι για έναν ασθενή με σοβαρό νόσημα η νοσηλεία κατ' οίκον.

Συζητήσαμε μαζί του για τη δυνατότητα θεραπείας στο σπίτι για τους ογκολογικούς ασθενείς, τα οφέλη αλλά και τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή της.

Τι σημαίνει «νοσηλεία κατ' οίκον για ογκολογικούς ασθενείς»;

Αν ρωτήσουμε έναν ασθενή πού θα ήθελε να λάβει τη φροντίδα του, εννοείται ότι θα προτιμούσε στο σπίτι, μας εξήγησε ο κ. Παπαγεωργίου παροτρύνοντάς μας να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

«Ένας ασθενής με καρκίνο είναι ένας ασθενής που έχει ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι χρειάζεται διαρκώς φροντίδα και περίθαλψη. Σήμερα το σύστημα είναι κυρίως νοσοκομειοκεντρικό, δηλαδή όλη η φροντίδα παρέχεται κυρίως στο νοσοκομείο. Πολύς κόσμος πηγαίνει στο νοσοκομείο για να λάβει τη θεραπεία που χρειάζεται».

Freepik

Νοσηλεία κατ' οίκον σημαίνει ότι ένας ασθενής θα μπορεί να λαμβάνει τη θεραπεία και τη φροντίδα που χρειάζεται στο σπίτι του, με τρόπο οργανωμένο και με τη βοήθεια εξειδικευμένων νοσηλευτών. Στο σπίτι το περιβάλλον είναι οικείο, ο ασθενής έχει τα πράγματά του και τους ανθρώπους του και σε καμία περίπτωση δεν νιώθει το ίδιο που θα ένιωθε αν βρισκόταν στον χώρο του νοσοκομείου.

«Ένα μεγάλο κομμάτι που αφορά τους ογκολογικούς ασθενείς είναι το πρόβλημα των ασθενών τελικού σταδίου, δηλαδή ασθενών οι οποίοι, εφόσον δεν υπάρχει υποστήριξη στο σπίτι, χρειάζεται να νοσηλευτούν σε νοσοκομεία. Αυτό που θα πρέπει να αναρωτηθούμε είναι πώς θα μπορέσουμε να "μετακινήσουμε" αυτή τη φροντίδα από το νοσοκομείο στο σπίτι», πρόσθεσε ο κ. Παπαγεωργίου.

Ο ασθενής κερδίζει ποιότητα ζωής

Το σπίτι θεωρείται ένα περιβάλλον πολύ πιο ασφαλές (δεν υπάρχει ο κίνδυνος των μικροβίων) και ελεγχόμενο από τους ίδιους τους ασθενείς, οι οποίοι παράλληλα «απαλλάσσονται» από την ανάγκη της μετακίνησης. Αυτό το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς πολλοί ασθενείς αφού λάβουν θεραπεία δεν είναι σε θέση να οδηγήσουν, επομένως θα πρέπει να συνοδεύονται από τον φροντιστή τους, ο οποίος με τη σειρά του θα πρέπει να αναβάλλει άλλες υποχρεώσεις –όπως π.χ. να λείψει από τη δουλειά του– για να βρίσκεται στο πλευρό του ασθενούς.

Βέβαια, η νοσηλεία στο σπίτι δεν μπορεί να εφαρμοστεί για όλους τους ασθενείς, αλλά τουλάχιστον για έναν σημαντικό αριθμό αυτών.

Freepik

Τι «κερδίζει» το σύστημα υγείας;

«Αν ήμασταν σε θέση να προσφέρουμε θεραπεία στο σπίτι για 10-15 ασθενείς που λαμβάνουν, για παράδειγμα, υποδόρια θεραπεία, αυτομάτως θα είχαμε 10-15 λιγότερες εισαγωγές στις μονάδες ημερήσιας νοσηλείας, άρα αποσυμφόρηση του νοσοκομείου», μας εξήγησε ο κ. Παπαγεωργίου όταν τον ρωτήσαμε για τα οφέλη που θα είχε το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε τα νοσοκομεία να αποσυμφορηθούν και να αναλαμβάνουν πολύωρες θεραπείες, ενώ οι πιο σύντομες θεραπείες θα γίνονταν κυρίως με τη μορφή υποδόριας χορήγησης φαρμάκων στο σπίτι, από οργανωμένες δομές, εξειδικευμένους νοσηλευτές και ακολουθώντας τις οδηγίες των γιατρών.

Τι γίνεται στην περίπτωση παρενεργειών όταν ο ασθενής λαμβάνει τη θεραπεία στο σπίτι;

«Οι άμεσες παρενέργειες των φαρμάκων, της χημειοθεραπείας, της ανοσοθεραπείας, των στοχευμένων θεραπειών είναι γνωστές και διαχειρίσιμες. Υπάρχουν πλέον τα ανάλογα πρωτόκολλα διαχείρισης των παρενεργειών και εφόσον ο ασθενής αντιμετωπίζει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, τότε προβλέπεται η μεταφορά του στο νοσοκομείο.  Ωστόσο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς όσον αφορά τις άμεσες παρενέργειες συνήθως δεν είναι τόσο δύσκολα».

Freepik

Πώς μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση ο φροντιστής;

Στο εξωτερικό η ενημέρωση και εκπαίδευση των φροντιστών είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι. Να υπενθυμίσουμε ότι ο φροντιστής, δηλαδή ένα τρίτο πρόσωπο που έχει αναλάβει τη φροντίδα του ασθενούς, δεν είναι πάντα κάποιο μέλος της οικογένειας. «Υπάρχουν ασθενείς που δεν έχουν οικογένεια ή ασθενείς που η οικογένειά τους λείπει στο εξωτερικό», αναφέρει ο κ. Παπαγεωργίου. Τον ρόλο του φροντιστή αναλαμβάνει τότε κάποιο άλλο πρόσωπο, όπως για παράδειγμα ο/η σύντροφος του ασθενούς.

«Το σύστημα υγείας οφείλει να εκπαιδεύσει τους φροντιστές και η εκπαίδευσή τους αφορά και το κομμάτι της ψυχολογικής υποστήριξης, δηλαδή το πώς μπορείς να βοηθήσεις έναν ασθενή να διαχειριστεί τα προβλήματα και τα συναισθήματα που προκαλεί η νόσος (τον θυμό, την οργή, την άρνηση) αλλά και τυχόν παρενέργειες της θεραπείας». Επίσης, ο φροντιστής θα πρέπει να είναι ενήμερος για τις οδηγίες που δίνουν στον ασθενή ο γιατρός και ο νοσηλευτής.

ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ –ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΣΕ ΚΡΑΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ– ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑ ΚΑΤ' ΟΙΚΟΝ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ.

«Νοσηλεία κατ' οίκον»: Η κατάσταση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα υπάρχουν ορισμένες δομές που αναλαμβάνουν τη φροντίδα και την υποστήριξη ασθενών με σοβαρές νόσους στο σπίτι. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή δεν γίνονται –τουλάχιστον σε κρατικό επίπεδο– οργανωμένα και επίσημα κατ' οίκον θεραπείες για ογκολογικούς ασθενείς, όπως μας ενημέρωσε ο κ. Παπαγεωργίου.

Τέλος, στην ερώτηση που του κάναμε αν πιστεύει ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να αναλάβει η πολιτεία, μας είπε ότι «ευχόμαστε να το αναλάβει η πολιτεία γιατί πρόκειται για μια διαδικασία που έχει ένα σημαντικό κόστος, και επιπλέον νομίζω ότι το μεγάλο πρόβλημα ως προς τον αριθμό των θεραπειών δεν το έχουν οι ιδιωτικοί φορείς αλλά τα μεγάλα ογκολογικά νοσοκομεία που διαχειρίζονται πάνω από 100 – 150 θεραπείες την ημέρα».