ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙΣ ΤΙΣ ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ

Η πρόληψη των τροφικών αλλεργιών μπορεί να επιτευχθεί με την πρώιμη έκθεση στις πιθανώς αλλεργιογόνες τροφές, υποστηρίζουν οι νέες κατευθυντήριες. Το αντίθετο δηλαδή σε σχέση με ό,τι ξέραμε πριν από μερικά χρόνια.

H βρεφική διατροφή είναι πολύπαθη. Μοιάζει λίγο με το δόλιο το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, που κάθε τρεις και λίγο αλλάζει. Στην αρχή ήταν ξεκινούσε με τον θηλασμό και η εισαγωγή στις στερεές τροφές γινόταν στο οικογενειακό τραπέζι. Μετά ήρθε η φόρμουλα, οι έτοιμες βρεφικές φρουτόκρεμες σε βάζο και το ριζάλευρο. Ακολούθησε η προσεκτικότερη εισαγωγή στις στερεές, οι οδηγίες αποκλεισμού τροφών αλλά και το φρέσκο γάλα. Κι ύστερα ήρθε πάλι ο θηλασμός, ενώ το οικογενειακό τραπέζι, απ' όπου το μωρό μπορεί να αρπάζει με τα χέρια του ό,τι του κινεί την περιέργεια, μετονομάστηκε σε μέθοδο baby-led weaning.

Παράλληλα, αφαιρέθηκε η ζάχαρη και το αλάτι από τη διατροφή των πρώτων 2 χρόνων και εμφανίστηκαν πιο «ψαγμένες» τροφές για τα μωρά, όπως το κεχρί, η γλυκοπατάτα, η κινόα. Σε αυτή τη φάση άρχισε να γίνεται ξανά συζήτηση για το πότε και πώς εισάγουμε τις βασικές τροφές στο διαιτολόγιο των μωρών η οποία βασίστηκε σε νέα επιστημονικά δεδομένα για τις αλλεργίες.

Κι έτσι, ενώ μέχρι πρότινος ξέραμε ότι ορισμένες τροφές, όπως τα φιστίκια, το ψάρι, το αβγό και οι φράουλες πρέπει να καθυστερήσουν να μπουν στο μενού των παιδιών, τώρα μαθαίνουμε πως η έγκαιρη και συχνή έκθεση, και όχι η αποφυγή, είναι το κλειδί για την πρόληψη των τροφικών αλλεργιών.

Τι συμβαίνει στην τροφική αλλεργία

Στην τροφική αλλεργία συμβαίνει μια μη αναμενόμενη και μη φυσιολογική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού εναντίον ενός τμήματος κάποιας τροφής (συνήθως πρωτεΐνης). Η πρωτεΐνη αυτή αποτελεί το αλλεργιογόνο.

Από τη στιγμή που το ανοσολογικό σύστημα «αποφασίσει» ότι μια συγκεκριμένη τροφή είναι «επικίνδυνη» για τον οργανισμό, παράγει ειδικά αντισώματα εναντίον της, ώστε να την εξουδετερώσει. Αυτά τα αντισώματα, που ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1960, ονομάζονται ανοσοσφαιρίνες Ε ή IgE και είναι αυξημένα σε όλους τους ανθρώπους με αλλεργίες ή αλλεργική προδιάθεση.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όταν η «επικίνδυνη» ουσία έρθει σε επαφή με το σώμα, τα αντισώματα IgE ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδράσει, ώστε να την απομακρύνει. Ο οργανισμός τότε απελευθερώνει ισταμίνη και άλλες φλεγμονώδεις ουσίες, οι οποίες έχουν διάφορα αποτελέσματα: από το φτάρνισμα και τη ρινική καταρροή μέχρι το εξάνθημα και το αναφυλακτικό σοκ.

Νέα επιστημονικά δεδομένα για τις τροφικές αλλεργίες

Ο επιπολασμός των τροφικών αλλεργιών συνεχίζει να αυξάνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, επηρεάζοντας τώρα 1 στα 12 παιδιά και περισσότερους από 1 στους 10 ενήλικες. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, οι πιο συχνοί υπαίτιοι είναι το φρέσκο γάλα, τα αβγά, τα φιστίκια, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή, τα ψάρια, το σιτάρι και η σόγια.

Η παιδίατρος Danelle M. Fisher στο Κέντρο Υγείας Providence St. John's στο Λος Άντζελες, θυμάται πως όταν ξεκίνησε την πρακτική της το 2001, συνήθιζε να συμβουλεύει τους γονείς να μην εισάγουν αυτά τα δυνητικά προβληματικά τρόφιμα τα πρώτα χρόνια της ζωής. Αλλά σήμερα, μαθαίνουμε ότι η αποφυγή δεν είναι η λύση.

Με βάση νεότερες κλινικές έρευνες (2015, 2016, 2017), κορυφαίοι οργανισμοί υγείας από όλο τον κόσμο έχουν εκδώσει νέες κατευθυντήριες γραμμές που συνιστούν την έγκαιρη και παρατεταμένη εισαγωγή αλλεργιογόνων, με στόχο την αποφυγή σοβαρών τροφικών αλλεργιών στα μωρά. Μάλιστα, οι ειδικοί τείνουν να πιστεύουν πως το τέλος των τροφικών αλλεργιών πλησιάζει.

Ποιες είναι οι νέες οδηγίες για τη βρεφική διατροφή

Οι συστάσεις τώρα είναι οι εξής:

• Ξεκινήστε την εισαγωγή αλλεργιογόνων μέσα στο πρώτο έτος της ζωής. Η έρευνα υποστηρίζει την έκθεση των βρεφών σε αλλεργιογόνα τρόφιμα ήδη από την ηλικία των 4-6 μηνών.
• Εισαγάγετε αλλεργιογόνα μεμονωμένα. Είναι σημαντικό να ενσωματώνετε αλλεργιογόνα στη διατροφή, ένα κάθε φορά, κάθε λίγες ημέρες, για να παρατηρήσετε πώς αντιδρά το μωρό σε κάθε νέο φαγητό.
• Ακολουθήστε μια σταδιακή προσέγγιση. Ξεκινήστε με μικρές δόσεις και αυξήστε σταδιακά τη δοσολογία με την πάροδο του χρόνου για να ενισχύσετε την ανοχή.
• Διατηρήστε το σχήμα της διατροφής για αρκετούς μήνες. Η έκθεση των βρεφών σε αλλεργιογόνα τρόφιμα 2 έως 7 φορές την εβδομάδα για 3-6 μήνες οδήγησε σε μειωμένο κίνδυνο τροφικής αλλεργίας, ενώ οι οικογένειες που εξέθεσαν το μωρό τους λιγότερο συχνά ή για μικρότερο χρονικό διάστημα δεν είδαν κανένα όφελος.

Τα παραπάνω δεδομένα δεν γνωρίζουν ακόμη αρκετοί παιδίατροι, ώστε να βοηθήσουν τους γονείς να φροντίσουν σωστά τα μωρά τους και να αποβάλλουν τους δισταγμούς τους. Στις ΗΠΑ μόνο το 30% των παιδιάτρων καθοδηγούν σωστά τους γονείς σχετικά με την πρόληψη των τροφικών αλλεργιών.

Από πού μπορείτε να ενημερωθείτε

Οι νέοι γονείς που είναι συνήθως αγχωμένοι χρειάζονται βοήθεια και σωστή υποστήριξη. Οι παιδίατροι πρέπει να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι. Αξιόπιστοι σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αποδεικνύονται ορισμένες ιστοσελίδες, όπως:

• η πρωτοβουλία για την πρόληψη τροφικών αλλεργιών preventallergies.org (παρέχει καθοδήγηση σίτισης για τις ηλικίες 2, 4, 6 και 9 μηνών)
• οι εθνικοί διατροφικοί οδηγοί
• το Αμερικανικό Κολλέγιο Αλλεργίας, Άσθματος και Ανοσολογίας

Και φυσικά μείνετε σε άριστη επικοινωνία με τον παιδίατρο και κρατήστε τον ενήμερο τόσο για όσα διαβάζετε (και τις πηγές τους) όσο και για τις πρακτικές που ακολουθείτε.