ΚΑΤΑΡΡΙΦΘΗΚΑΝ 3 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ

Ένας ειδικός μελετά την εξελικτική πορεία του ανθρώπου και εξηγεί γιατί υπάρχουν κάποιοι σύγχρονοι μύθοι για την άσκηση που, ενώ είναι διαδεδομένοι, δεν ισχύουν.

Τη σήμερον ημέρα σκεφτόμαστε τι πρέπει να φάμε, αλλά και πώς/πόσο πρέπει να ασκηθούμε για να βοηθήσουμε το σώμα μας να διατηρήσει την υγεία του. Ακούμε πολλά και είμαστε διατεθειμένοι να υιοθετήσουμε διάφορα. Κάπως έτσι όμως φτάνουμε θα θεωρούμε ότι ισχύουν ορισμένοι μύθοι για την άσκηση που κανονικά είναι μόνο αυτό: μύθοι.

Όπως εξηγεί ο Daniel Lieberman, καθηγητής του Τμήματος Ανθρώπινης Εξελικτικής Βιολογίας στο Harvard, «πριν τη σύγχρονη ιατρική, ο παράγοντας που έκρινε το προσδόκιμο ζωής κάθε ανθρώπου ήταν το διάστημα που θα παρέμενε ο καθένας υγιής. Δεν υπήρχε lifespan. Υπήρχε healthspan. Αυτό παραμένει το σημείο-κλειδί και η άσκηση μας βοηθά να αυξήσουμε το healthspan, ώστε να αυξήσουμε και το lifespan. Yπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που ενημερώνουν πως όσο μεγαλώνουμε, η περισσότερη φυσική δραστηριότητα είναι πραγματικά ωφέλιμη».

Κατόπιν αιτήματος του Big Think, ο Lieberman κατέρριψε κάποιους από τους πιο διαδεδομένους μύθους που υπάρχουν για τη φυσική δραστηριότητα και την άσκηση, «υπό το πρίσμα της εξέλιξης και της ανθρωπολογίας». Ακολουθούν οι εξηγήσεις τους, όπως ακριβώς τις έδωσε ο ίδιος.

Mύθος #1: Η γυμναστική θέλει γυμναστήριο

Αν υπάρχει μια φυσική δραστηριότητα που οι άνθρωποι εξελίχθηκαν να κάνουν, είναι το περπάτημα. Είναι η θεμελιώδης βασική μορφή της ανθρώπινης φυσικής δραστηριότητας. Ο μέσος κυνηγός/αγρότης (βλ. μέλη των νομαδικών λαών που ζουν με το κυνήγι, το ψάρεμα και τη συγκομιδή άγριων τροφών) κάνει 10 με 15 χιλιάδες βήματα την ημέρα.

iStock

Ο μέσος Αμερικανός πριν την πανδημία έκανε 4.700 βήματα την ημέρα. Μόνο το 20% έκανε το μίνιμουμ επίπεδο της γυμναστικής που συνιστά κάθε οργανισμός υγείας για τους ενήλικες: είναι 150 λεπτά την εβδομάδα. Όλοι λέμε πως θέλουμε να γυμναστούμε επαρκώς, εντούτοις το 80% δεν το κάνει.

Ζούμε σε έναν κόσμο που δεν απαιτεί πλέον από εμάς να είμαστε σωματικά ενεργοί. Είναι κάτι που –κατά περίεργο τρόπο– πρέπει να επιλέξουμε να κάνουμε. Και αυτό δεν είναι πολύ εύκολο, καθώς δεν υπήρχαν ελλειπτικά μηχανήματα ή άλλα τέτοια μηχανήματα τη Λίθινη Εποχή. Τότε, αν ήθελαν να ανεβάσουν καρδιακό ρυθμό, πιθανότατα έτρεχαν.

Μύθος #2: Το τρέξιμο καταστρέφει τα γόνατα μας

Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους για το τρέξιμο είναι πως διαλύει τα γόνατα μας. Υπάρχουν όμως δεκάδες μελέτες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι που τρέχουν περισσότερο δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν αρθρίτιδα.

Πολλές έρευνες δείχνουν πως φυσικές δραστηριότητες όπως είναι το τρέξιμο στην πραγματικότητα «προκαλούν» τις αρθρώσεις μας να επιδιορθωθούν μόνες τους και να μείνουν υγιείς.

iStock

Σε ό,τι αφορά τους άλλους τραυματισμούς που αντιμετωπίζουν όσοι τρέχουν, έχω την αίσθηση πως οφείλονται στο γεγονός ότι δεν μαθαίνουμε πια πώς να τρέχουμε σωστά. Το τρέξιμο είναι επιδεξιότητα, όπως η κολύμβηση, οι ρίψεις ή ό,τι άλλο κάνουμε.

Επιπροσθέτως, όταν έτρεχαν οι άνθρωποι σε άλλους πολιτισμούς –ειδικά στη Λίθινη Εποχή–, δεν έτρεχαν κάθε μέρα ή σε τακτική βάση. Ενδεχομένως να το έκαναν μια φορά την εβδομάδα. Το γεγονός ότι τώρα τρέχουμε πέντε, έξι ημέρες την εβδομάδα για μεγάλες αποστάσεις, σε άσφαλτο κ.λπ., είναι από τις τρέλες του δυτικού πολιτισμού. Δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάτι που είναι απαραίτητα λάθος σε αυτό, αλλά είναι χρήσιμο να μαθαίνουμε πώς να τρέχουμε σωστά. Χρειάζεται να «χτίσουμε» αρκετή δύναμη, να μάθουμε τις δεξιότητες. Αλλά ας μη φοβίσουμε τον κόσμο.

Mύθος #3: Είναι φυσιολογικό να γίνεσαι λιγότερο δραστήριος όσο μεγαλώνεις

Ο πιο επιζήμιος, πιο σοβαρός, πιο προβληματικός και πιο ανησυχητικός τρόπος που σκεφτόμαστε την άσκηση στο δυτικό κόσμο είναι πως όσο μεγαλώνουμε, γινόμαστε λιγότερο δραστήριοι.

Όπως μεγαλώνουμε, η δύναμη μειώνεται εξαιρετικά. Στα 60 και τα 70 χρόνια είμαστε αρκετά αδύναμοι. Οι κυνηγοί και οι αγρότες παραμένουν αρκετά δραστήριοι κατ’ αρχάς γιατί κάνουν πράγματα. Πρέπει να σηκώνουν βάρη, να κουβαλούν πράγματα. Κάνουν διάφορα που τους διατηρούν δυνατούς.

iStock

Αυτή η δύναμη είναι σημαντική, καθώς ένα από τα πραγματικά σοβαρά και πιο επιζήμια ζητήματα της γήρανσης είναι το πρόβλημα που λέγεται «σαρκοπενία». Από τις λέξεις σάρκα και πενία, δηλαδή φτώχεια. Χαρακτηρίζεται από προοδευτική και γενικευμένη απώλεια σκελετικής μυϊκής μάζας και δύναμης. Στις συνέπειες ανήκουν η σωματική ανικανότητα, η φτωχή ποιότητα ζωής και ο θάνατος. Η απώλεια δύναμης που έρχεται με την ηλικία κάνει πιο δύσκολες καθημερινές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να γίνονται λιγότερο δραστήριοι και δεν διατηρούνται σε καλή φυσική κατάσταση. Έτσι, κινητοποιείται ένας καταστροφικός φαύλος κύκλος.

Όσο μεγαλώνουμε, οι ασκήσεις ενδυνάμωσης γίνονται περισσότερο σημαντικές, ώστε να αποφύγουμε την απώλεια της ενέργειας. Στοιχείο που είναι πολύ σημαντικό για να διατηρήσουμε την υγεία μας, να μείνουμε δυνατοί και υγιείς.

Είμαστε μοναδικά είδη. Εξελισσόμαστε για να ζήσουμε για χρόνια, αφότου παύουμε να είμαστε αναπαραγωγικοί.