ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΓΧΟΣ ΣΤΟΝ ΣΚΥΛΟ ΣΟΥ

Δεν υπάρχει χαζός ή ψυχοπαθής σκύλος. Υπάρχουν όμως σκύλοι με τόσο έντονο άγχος, που τους ορίζει. Και μπορούμε να τους βοηθήσουμε.

Θα ήθελα να θυμηθείς πώς ακριβώς αισθάνθηκες την τελευταία φορά που, όπως ολοκληρωνόταν η επίσκεψή σου σε γιατρό, άκουσες το κλασικό, πατροπαράδοτο και ουτοπικό «Μην αγχώνεσαι». Μάλλον κάτι ανάλογο αισθάνεται ο σκύλος σου, όταν φεύγεις από το σπίτι κι εκείνος νιώθει πως πηγαίνεις στα καράβια, καθώς κατακλύζεται από την πλημμύρα συναισθημάτων που του προκαλεί το άγχος του αποχωρισμού.

Ενδέχεται να έχεις δοκιμάσει τα πάντα (υπάρχουν ειδικές ασκήσεις) και να μην έχει γίνει τίποτα. Για αρχή, θα ήταν χρήσιμο να ξέρεις πως ο σκύλος σου αγχώνεται για τους λόγους που αγχώνεσαι κι εσύ.

Έπειτα, υπάρχουν πρόχειρα και τα ευρήματα μελέτης που ενημέρωσε πρόσφατα ότι υπάρχουν σκύλοι που παλεύουν με ψυχικές ασθένειες. Όπως εμείς. Όχι ότι είχα κάποια αμφιβολία πως έχουμε κάνει αυτά τα αθώα πλάσματα σαν τα μούτρα μας, αλλά διαρκώς αυξάνονται οι αποδείξεις.

Σκύλος και αγχώδεις διαταραχές

Ερευνητική ομάδα του Ghent University εξέτασε σαρώσεις λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) εγκεφάλου ανήσυχων και μη σκύλων και τις συσχέτισε με τη συμπεριφορά τους. Διαπίστωσε ότι οι ανήσυχοι σκύλοι είχαν μετρήσιμες διαφορές στον εγκέφαλο, που συνδέονται με το άγχος τους. Βρήκε επίσης πως αυτές οι διαφορές είναι παρόμοιες με εκείνες που εντοπίζονται σε εξετάσεις ανθρώπων με αγχώδεις διαταραχές.

Όπως εξήγησαν οι επιστήμονες, οι αγχώδεις διαταραχές στους ανθρώπους ποικίλλουν και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε διάφορους κύριους τύπους. Γενικά, έχουν να κάνουν με υψηλά επίπεδα φόβου, συναισθηματικής ευαισθησίας και αρνητικών προσδοκιών. Πολλές φορές αυτές οι διαταραχές δεν αντιμετωπίζονται εύκολα, κάτι που οφείλεται στο πολύπλοκο και το πολυποίκιλο του άγχους.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Σε αυτήν τη νέα μελέτη, διερευνήθηκαν πιθανές οδοί που υπάρχουν στον εγκέφαλο του σκύλου και συνδέονται με το άγχος. Οι συγγραφείς της δημοσίευσης σημείωσαν πως «η έρευνα για το άγχος στα ζώα μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς ξεκινούν όλα και να βελτιώσουμε τη θεραπεία για εκείνα, αλλά και τους ανθρώπους».

Στο παρελθόν, υπήρχαν αγχώδεις σκύλοι που είχαν υποβληθεί με μαγνητική εγκεφάλου ενώ ήταν ξύπνιοι. Αυτήν τη φορά, τους χορηγήθηκε γενική αναισθησία. Οι κηδεμόνες των κατοικίδιων απάντησαν σε μια σειρά ερωτήσεων που αφορούσαν τη συμπεριφορά των κατοικιδίων τους, με τους επιστήμονες να κάνουν ανάλυση δεδομένων και μοντελοποίηση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Επικεντρώθηκαν σε περιοχές του εγκεφάλου όπου πιθανότατα θα εμφανίζονταν διαφορές σχετικές με το άγχος. Βασιζόμενοι σε προηγούμενες σχετικές έρευνες που είχαν γίνει σε σκύλους και ανθρώπους, οι ερευνητές χαρακτήρισαν αυτές τις περιοχές ως «κύκλωμα άγχους».

Μετά, ανέλυσαν αν υπήρχαν διαφορές στην εγκεφαλική λειτουργία των ανήσυχων και μη ανήσυχων σκύλων και αν αυτές οι διαφορές είχαν σχέση με αγχώδεις συμπεριφορές.

Το πρώτο που βρήκαν ήταν πως υπήρχαν πράγματι σημαντικές διαφορές. Οι κύριες ήταν στα μονοπάτια επικοινωνίας και στην ισχύ της σύνδεσης μέσα στο «κύκλωμα άγχους». Συνδέθηκαν με υψηλότερες βαθμολογίες επί συγκεκριμένων συμπεριφορών και στις έρευνες.

Υπάρχει λόγος που ο σκύλος σου γαβγίζει σε αγνώστους

Παραδείγματος χάριν, σε ανήσυχους σκύλους η αμυγδαλή (βλ. περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επεξεργασία του φόβου) ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Αυτό υποδηλώνει μεγάλη εμπειρία με τον φόβο. Κάτι αντίστοιχο έχει βρεθεί και σε μελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους.

Στην έρευνα συμπεριφοράς, οι κηδεμόνες ανήσυχων σκύλων είχαν σημειώσει αυξημένο φόβο για άγνωστα άτομα και σκύλους.

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης πως στους ανήσυχους σκύλους είναι λιγότερο αποτελεσματικές οι συνδέσεις μεταξύ δύο περιοχών του εγκεφάλου που είναι σημαντικές για τη μάθηση και την επεξεργασία πληροφοριών. Το εύρημα «συμφώνησε» με την αναφορά των κηδεμόνων για χαμηλότερη ικανότητα εκπαίδευσης.

Δεδομένου πως δεν έχει αποκωδικοποιηθεί πλήρως ο εγκέφαλος των σκύλων, τα ευρήματα ερμηνεύονται με προσοχή. Μολονότι η έρευνα δεν μπορεί να απαντήσει στο αν οι αλλαγές στον εγκέφαλο προκάλεσαν το άγχος ή το αντίστροφο, έδειξε πως το άγχος στους σκύλους είναι πραγματικό.

Η εύλογη συνέπεια είναι ότι, αν θέλουμε να έχουμε μια όμορφη συνύπαρξη, θα πρέπει να κατανοήσουμε τη διαφορετικότητά τους, όταν μας δείχνουν πως δίνουν τη μάχη τους με το άγχος. Όπως θα κάναμε (ή θα ήταν χρήσιμο να κάναμε) και με τους ανθρώπους.

Υπάρχουν και φάρμακα που μπορούν να μας βοηθήσουν να βοηθήσουμε τα κατοικίδιά μας. Πάντα σε συνεργασία με τον κτηνίατρο, και όχι γιατί κάποιος που ξέρουμε τα έδωσε κι «έπιασε».